Dit artikel handelt over de uitkoop van de boeren in het dorp Neerbosch ten behoeve van de komst van Lindenholt.

Ma ut knoal komme ze nie over!

Dit stukje geschiedenis gaat over het einde van het dorp Neerbosch, over de verkoop van alle boerderijen en de landbouwgronden.  Centraal in dit verhaal staat de Boerderij De Bloemberg, die aan het eind van de Agnetenweg stond, op de plaats, waar nu het Takenhofplein ligt.
De familie Broekman  runden met 7 kinderen de boerderij, een van de grotere in Neerbosch.

Vanuit deze plek kon je de nieuwbouw van Neerbosch-Oost aan de overkant van het MaasWaal-kanaal net zien liggen.  De stellige overtuiging in het dorp was: “Ma ut knoal komme ze nie over!”

Ze (de gemeente Nijmegen) stak wel degelijk het kanaal over, eerst de bebouwing van Dukenburg inclusief het deel van Neerbosch, dat lag tussen de Teersdijk en de spoordijk/Graafseweg.  Daar raakte de familie Broekman de eerste 2 hectare kwijt voor f 2,- per m2, per hectare 20.000 guldens. Het was in 1967. De huidige prijs voor landbouwgrond is nu al snel €50.000 per hectare; bouwgrond zelfs het tienvoudige. Toen Dukenburg al ver gevorderd was, kwam bebouwing van Neerbosch heel dichtbij. Hoe ging de aanpak in z’n werk?

Boeren werden –door 2 steeds dezelfde ambtenaren- individueel benaderd met de vraag om boerderij en land te verkopen. Dat deze onderhandelingen garant stonden voor heel veel onrust in het dorp. Iedere boer, iedere bezitter reageerde anders en deed er vooral erg geheimzinnig over. Op welk moment moest je happen, op welk moment moest je de boot afhouden? Zelfs tot op dit moment is het erg moeilijk om bedragen van verkoop van gronden en boerderijen los te krijgen.

Ik heb gesproken met de inmiddels 71-jarige Kees Broekman, zoon van Albert, eigenaar van de Bloemberg. Kees was de beoogde opvolger van het bedrijf en was derhalve rechtstreeks betrokken bij de besprekingen.

In 1969 deden de vertegenwoordigers van de gemeente – de heren van Agt en Plas-  een bod van f 396.000,- voor gebouwen, gronden en schadeloosstelling van gederfde inkomsten. De inkomstenderving werd bepaald door de gemiddelde,  behaalde nettowinst over de laatste 5 jaar. Boeren-eigenaren kregen schadeloosstelling over 10 jaar en pachters over 8 jaar. Als je met je boekhouding in de hand kon aantonen, dat het meer moest zijn, dan stond je sterk. Wie een goede boekhouding had, kwam er doorgaans wat beter vanaf.

Wie snel na de onderhandelingen akkoord was en zijn handtekening zette, had snel zijn geld en kon rente vanaf 6% plukken. Omdat boer Broekman en zijn raadsman vonden dat het bedrag wel klopte, ging men akkoord.  De prijs voor de Bloemberg zelf (het was een zeer oud gebouw, inefficiënt, koud gebouw) was nog geen f 30.000,- waard, daar kon je geen andere woning voor kopen. Maar voor de nieuwe schuren en stallen werd wel veel betaald.

Sommige boeren hebben lang onderhandeld en soms na jaren pas een akkoord bereikt of zijn zelfs door de rechter onteigend. Soms kregen ze dan wat meer, soms ook niet. Wat velen vergaten,was dat boeren die vroeg verkocht hadden, al jarenlang rente van hun geld gebeurd hadden. Bv.: Iemand die f 400.000,- had gebeurd, inde elk jaar f 24.000,- aan rente.
De late verkoper moest veel meer krijgen om gelijke tred te kunnen houden met de anderen.

De verkoop van boerderij Bloemberg was eenvoudig. Maar geen enkele situatie was hetzelfde. Op veel boerderijen zat nog een –soms forse, soms gedeeltelijke- hypotheekschuld en andere boeren hadden gronden gepacht, sommigen hadden een klein bedrijfje met een baan elders.
Maar stuk voor stuk gingen ze in de verkoop.   Na de afronding moesten de eventuele schulden afgelost worden en niet te vergeten, moesten er inkomstenbelasting betaald worden.

Hoe verder?

Sommige uitgekochte boeren konden elders een boerderij of bedrijf kopen, anderen immigreerden, weer anderen gingen rentenieren, maar de meesten vonden ergens een baantje  en kochten of huurden een woning elders, veelal in de dorpen rondom Nijmegen.
Zo kocht de familie Broekman een vrijstaande woning in het centrum van Wijchen, een vrijstaand huis voor f 65.000,-.  Van de rente kon goed geleefd worden.

Neerbosschenaren komen elkaar ook nu nog altijd nog tegen, bij allerlei gelegenheden.
Zoetjesaan komt het eind in zicht van de toenmalige jeugd van Neerbosch en wordt “Neerbosch” echt verleden tijd.

Wim Zegers in samenspraak met  Kees Broekman